Wie aan Drenthe denkt, ziet hunebedden. Maar liefst 84% van de Nederlanders legt deze associatie. De magie van het hunebed in de context van Drenthe lijkt hiermee duidelijk. Deze prehistorische monumenten zijn gebouwd van zwerfstenen. Enorme keien die we ook nu nog in de bodem vinden. Vooral op de Hondsrug, waar we ook de meeste hunebedden aantreffen.
Zwerfstenen worden momenteel gebruikt om wegen te markeren, opritten aan te geven, rotstuinen mee te verluchtigen. Ook als grafmonument of als beeldobject op brinken en pleinen van de Drentse esdorpen zijn ze te vinden.
De laatste jaren genieten hunebedden in toenemende mate belangstelling.
Ondermeer via exposities in Drents Museum te Assen of het Hunebedcentrum in Borger. Sinds eind 2000 heeft de stichting Het Drentse Landschap de 23 hunebedden, die bij de provincie Drenthe in eigendom zijn, in erfpacht en beheer. Vanuit haar doelstelling, die erop gericht is alles te behouden wat met de Drentse natuur en cultuur te maken heeft was het een logische stap in 2000 om als intermediair op te treden bij het behoud van de zwerfstenen beelden voor de provincie Drenthe en de gemeente Borger-Odoorn.
Het geologische en archeologische referentiekader in Drenthe
De zwerfkeien in Drenthe herinneren aan de voorlaatste IJstijd, Saalien, die van 250.000 – 120.000 voor Christus, waarin gletsjers vanuit Scandinavië tot de Utrechtse Heuvelrug het landschap bedekten. Met het ijs reisden grote en kleine stukken rots mee. Toen het ijs smolt bleven deze door de lange zwerftocht en door het ijs geschuurde keien achter, de zogenaamde zwerfstenen.
Van deze tot de verbeelding sprekende zwerfstenen of- keien werden ruim 5.000 jaar geleden in Drenthe, tijdens het Neolithicum (3.000 -1.800 v. Chr.), de hunebedden gebouwd. De oudste beelden van Nederland. In Drenthe leefde vroeger niet voor niets de gedachte dat hier keien uit de grond groeiden. Zie GeoExplorer
Zwerfstenen en hunebedden zijn objecten die vele associaties oproepen. Zoals verhalen over het land van herkomst, de geschiedenis van de mensen, oude verhalen, legenden, sagen, mythen en sprookjes. De tocht van deze stenen naar Drenthe. Het ontstaan van het Drentse landschap en in het bijzonder dat van de Hondsrug. Sporen, routes en verhalen in en over dat landschap. Markegrenzen uit de Middeleeuwen aangegeven met `Stenen` tot in onze tijd. Hunebedden, grafheuvels, leylijnen en leycentra. Resten van `heiligdommen` in het landschap. Zij stemmen ons tot nadenken, verleiden ons tot nader onderzoek, religieuze beleving en inspireren kunstenaars.